تعیین تعداد کپی ژن و میزان بیان پروتئین HER2، از اولین آزمایشهایی است که برای بیماران سرطان پستان انجام میگیرد. فاکتور رشد اپیدرمی انسانی (HER2) یک پروتئین و یک گیرندهی سطح سلولی است که اگر در مقادیر بالاتر از حد طبیعی وجود داشته باشد (HER2 مثبت)، سرطان را به رشد و متاستاز سریعتر تحریک میکند. باید توجه داشت که پروتکل درمانی برای بیماران HER2 مثبت کاملا با بیماران HER2 منفی متفاوت است.
در شکل زیر، تفاوت سلول عادی با سلول HER2 مثبت که دارای مقادیر زیادی از فاکتور رشد اپیدرمی انسانی (HER2) بر روی سطح خود است، نشان داده شده است.
هر سلول طبیعی دارای دو نسخه از ژنHER2 است که حاوی اطلاعات سنتز پروتئین Her2 میباشد. جهش در ژن HER2 از نوع امپلیفیکیشن (افزایش تعداد کپی ژن) است که نتیجهی آن، افزایش چند برابری تعداد گیرندههای HER2 در سطح سلولهای پوششی بافت پستان خواهد بود.
تعیین وضعیت دقیق بیان HER2، برای درمان سرطان پستان HER2 مثبت با داروهای هدفمند برعلیه گیرندهی HER2 نظیر داروی هرسپتین (تراستوزوماب)، بسیار حائز اهمیت است. در گذشته، بیماران HER2 مثبت دارای پیشآگهی ضعیفتری بودند، اما اکنون باوجود داروهای هدفمندی که میتوانند با این گیرندهها تداخل داشته باشند، پیشآگهی سرطان سینهی HER2 مثبت بسیار بهتر شده است.
انواع آزمایشها برای بررسی وضعیت HER2
3 آزمایش متفاوت برای بررسی وضعیت HER2 در نمونههای بافتی وجود دارد تا مشخص شود که آیا نمونهی بافت توموری، HER2 مثبت است یا HER2 منفی.
- آزمون ایمونوهیستوشیمی (IHC)
در این تست، به کمک آنتیبادی اختصاصی علیه پروتئین HER2، میتوان سطح بیان این پروتئین را در مقاطع بافتی نمونهی توموری اندازهگیری کرد. بر اساس نتیجهی به دست آمده از ایمونوهیستوشیمی، میتوان نمونه را باتوجه به سطح بیان HER2 به چند گروه 0، 1+، 2+ و 3+ تقسیم کرد. گروههای 0 و 1+ بهعنوان HER2 گزارش میشوند و گروه 3+ بهعنوان HER2 مثبت. همچنین گروه 2+ بهعنوان گروه خط مرزی تقسیمبندی میشود. انجام این تکنیک، ارزانتر و سریعتر از دیگر آزمونهاست، به همین دلیل معمولا قبل از انجام دیگر سنجشها از این آزمایش استفاده میشود.
- آزمون فلورسانس درجا (ISH)
در این تست، تعداد کپیهای ژن HER2 در مقاطع بافت توموری بیمار اندازهگیری میشود. دو سنجش مختلف ISH وجود دارد: هیبریداسیون فلورسانس در محل (FISH) و میدان روشن (ISH). این تست معمولا بهدنبال تست ایمیونوهیستوشیمی و درمواقعی که نتایج IHC قطعی نباشد انجام میگیرد. نتایج آزمون FISH واضحتر و دقیقتر از IHC هستند، اما این روش پرهزینهتر و زمانبرتر است.
نتیجه 3+ IHC و مثبت FISH، به این معنی است که بیمار میتواند با داروهایی که سرطان سینهی HER2 مثبت را هدف قرار میدهند، درمان شود.
- آزمون جامع NGS
در این آزمایش در کنار ژنهای مورد بررسی پنل، میتوان تعداد کپی ژن HER2 را نیز مورد بررسی قرار داد.