علل ابتلا به سرطان مغز
علل ابتلا به سرطان مغز و گلیوبلاستوما
علت دقیق بسیاری از موارد سرطان مغز، بهویژه گلیوبلاستوما، هنوز بهطور کامل شناخته نشده است. با این حال پژوهشها نشان میدهند که مجموعهای از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد این بیماری نقش دارند. مهمترین علل و عوامل خطر بهصورت زیر دستهبندی میشوند:
۱. عوامل ژنتیکی و مولکولی
گلیوبلاستوما زمانی ایجاد میشود که سلولهای موجود در مغز یا نخاع دچار تغییراتی در DNA خود میشوند. متخصصان سلامت از این تغییرات گاهی با عنوان جهش یا تغییرات ژنتیکی یاد میکنند. DNA سلولها حاوی دستورالعملهایی است که تعیین میکند هر سلول چه عملکردی داشته باشد. در سلولهای سالم، DNA تعیین میکند که سلولها با سرعت مشخصی رشد و تقسیم شوند و در زمان معینی از بین بروند. اما در سلولهای سرطانی، این دستورالعملها دچار اختلال میشوند. جهشهای ژنتیکی به سلولها فرمان میدهند که بهسرعت و بدون کنترل تقسیم شوند و برخلاف سلولهای طبیعی، از بین نروند. این موضوع باعث تجمع بیشازحد سلولها میشود. به طور کلی این علل سبب بروز سرطان مغز میشوند:
جهشهای DNA :
تغییر در بیان ژنهای سلولهای مغزی میتواند باعث تقسیم کنترلنشده و تجمع سلولهای غیرطبیعی شود.
اختلال در ژنهای سرکوبگر تومور:
ژنهایی که وظیفه توقف رشد سلول را دارند ممکن است غیرفعال شوند.
تغییرات در مسیرهای سیگنالدهی سلولی:
این تغییرات رشد و بقای سلولهای سرطانی را تقویت میکنند.
۲. عوامل محیطی و سبک زندگی
- تماس با مواد شیمیایی سرطانزا مانند حلالها یا آفتکشها در محیطهای صنعتی
- قرار گرفتن طولانیمدت در معرض اشعه یونیزان (پرتوهای پرقدرت) که میتواند DNA سلولهای مغزی را آسیب بزند.
- سیگار کشیدن و مصرف الکل که بهطور غیرمستقیم خطر ابتلا به برخی تومورهای مغز را افزایش میدهند.
۳. عوامل پزشکی و بیولوژیک
- سابقه پرتودرمانی به سر و گردن در کودکی یا نوجوانی
- ضعف سیستم ایمنی در بیماران مبتلا به HIV یا افرادی که داروهای تضعیفکننده ایمنی مصرف میکنند.
- وجود سایر تومورها در بدن که احتمال متاستاز به مغز را افزایش میدهد.
۴. عوامل فردی و ارثی
- سابقه خانوادگی سرطان مغز یا سندرمهای ژنتیکی نادر مثل Li-Fraumeni یا Turcot.
- سن و جنسیت: گلیوبلاستوما بیشتر در بزرگسالان بالای ۵۰ سال و کمی بیشتر در مردان دیده میشود.