الف) دلایل انجام جراحی پستان
- برداشتن تومور تا حد امکان (جراحی با حفظ پستان و ماستکتومی)
- بررسی اینکه آیا سرطان به گرهی لنفاوی زیر بازو گسترش یافته است یا نه (با نمونهبرداری گرهی لنفاوی نگهبان یا تشریح گرهی لنفاوی زیر بغل)
- بازیابی شکل پستان پس از برداشتن تومور (بازسازی پستان)
- از بین بردن علائم پیشرفتهی سرطان
در هنگام جراحی، برای حذف حداکثری سلولهای سرطانی باقیمانده که میتوانند مسئول رشد مجدد تومور باشند، جراح ناحیهی کوچکی از بافت سالم اطراف تومور (حاشیهی تومور) را نیز برمیدارد و حتی ممکن است در برخی شرایط، به جراحی دیگری برای برداشتن سلولهای سرطانی باقیمانده نیاز باشد.
اگر هم جراحی برای برداشتن تومور امکانپذیر نباشد، به این غده، تومور غیرقابل عمل گفته میشود که برای چنین مواردی، پزشک معمولا درمانهای دیگری مانند پرتودرمانی همراه با شیمیدرمانی را توصیه میکند.
ب) انواع اصلی جراحی تومور پستان
- ماستکتومی(Mastectomy)
برداشتن پستان با جراحی، برای درمان یا پیشگیری از سرطان پستان را ماستکتومی مینامند. انواع مختلفی از روشهای ماستکتومی بسته به نوع سرطان افراد وجود دارد. هدف اصلی از انجام ماستکتومی میتواند در جهت درمان موارد زیر باشد:
- کارسینومای مجرای درمحل (DCIS)، یا سرطان غیرتهاجمی در مجاری شیری
- سرطانهای مهاجم پستان مانند کارسینومای مجاری مهاجم
- سرطانهایی که سخت درمان میشوند مانند سرطان پستان سهگانهی منفی یا نوع تهاجمی سرطان پستان
- سرطانهای کمتر شایع مانند بیماری پاژه یا سرطان نادری که نوک پستان یا آرئول را تحتتاثیر قرار میدهد
پس از انجام ماستکتومی اگر متوجه موارد زیر شدید با پزشک خود تماس بگیرید:
- تب یا لرز
- دردی که با کمک دارو تسکین نمییابد
- تورم در نزدیکی محل برش
- ترشح یا بوی بد از محل برش یا درن
- یبوست یا مشکل در دستشویی رفتن
- علائم واکنش آلرژیک به یک دارو
- لامپکتومی (Lumpectomy)
لامپکتومی عبارت است از برداشتن ناحیهی کوچکی از بافت، که سرطانی یا مشکوک به سرطان است. گاهی اوقات به این روش، جراحی حفظ پستان یا ماستکتومی جزئی نیز گفته میشود. هنگامی که توده برداشته شد، میتوان آن را برای تعیین سرطانی بودن آزمایش کرده و در این صورت، جزئیات مهمی در مورد تومور که به هدایت برنامهی درمانی کمک میکند آشکار میشود.
این جراحی معمولا برای کسانی انجام میشود که ناحیهی نسبتا کوچکی از بافت آنها باید برداشته شود. بیماران با تودهی بزرگ ممکن است اغلب به رویکرد تهاجمیتری مانند ماستکتومی نیاز داشته باشند.
- جراحی برای برداشتن گرهی لنفاوی مجاور
برای فهمیدن سرایت سرطان پستان به گرهی لنفاوی زیر بغل، یک یا چند عدد از گرههای لنفاوی برداشته شده و در آزمایشگاه بررسی میشوند. این کار برای تعیین مرحلهی سرطان نیز مهم است. دو نوع اصلی جراحی برای برداشتن گرهی لنفاوی عبارتند از:
- بیوپسی گرهی لنفاوی نگهبان: روشی است که در آن جراح، رنگ را تزریق کرده و سپس تنها گرههای لنفاوی زیر بازو که رنگ گرفتهاند را خارج میکند. این گرههای لنفاوی جایی هستند که احتمالا سرطان در ابتدا آنجا گسترش مییابد. برداشتن تنها یک یا چند گرهی لنفاوی در این روش، خطر عوارض جانبی که ممکن است پس از برداشتن گرهی لنفاوی زیر بغل رخ دهد، کاهش میدهد.
- برداشتن گرهی لنفاوی زیر بغل: روشی است که در آن از رنگ استفاده نمیشود و جراح، تعداد زیادی از (معمولا کمتر از 20) گرههای لنفاوی زیر بغل را برمیدارد. این روش به اندازهی گذشته انجام نمیشود، اما همچنان ممکن است بهترین راه برای بررسی گرهی لنفاوی در برخی شرایط باشد.
- ج) ماستکتومی یا لامپکتومی؟ کدام؟
- افراد مبتلا به سرطان در مراحل اولیه، اغلب بین لامپکتومی، جراحی حفظ (BCS – Breast-Conserving Surgery) یا ماستکتومی باید یکی را انتخاب کنند. اگر فردی جراحی حفظ پستان را انتخاب کند، به احتمال زیاد به اشعه نیز نیاز خواهد داشت. تحقیقات نشان میدهند که ماستکتومی در مقایسه با BCS با پرتو، شانس زندهمانی طولانیمدت فرد را بهبود نمیبخشد. در نتیجه بیشتر افراد BCS با تشعشع را انتخاب میکنند.
با این حال طبق گفتهی انجمن سرطان آمریکا، ماستکتومی ممکن است در این موارد توصیه شود:
- فرد نتواند تحت تابش قرار گیرد (احتمالا به دلیل یک بیماری زمینهای که او را به عوارض جانبی این درمان حساس میکند یا بارداری)
- فرد مبتلا به سرطان پستان التهابی، نوع نادری از سرطان، باشد که باعث میشود پستانها متورم به نظر برسند
- فرد در گذشته با پرتودرمانی درمان شده باشد
- فردی که قبلا BCS داشته اما تمام سرطان برداشته نشده است
- وجود دو ناحیهی توموری در یک پستان که خیلی از هم فاصله دارند
- سرطان پستانی که بزرگتر از 5 سانتیمتر یا نسبت به اندازهی پستان بیمار، بزرگ باشد
- فرد دارای یک جهش ژنتیکی باشد که خطر ابتلا به سرطان دوم را افزایش دهد